دربارۀ وند / u ـ / در گونۀ زبانی کرمانی

دربارۀ وند / u ـ / در گونۀ زبانی کرمانی     آزاده شریفی مقدم [1]   تاریخ دریافت: 27/9/89   تاریخ تصویب: 19/4/91   چکیده   گونه‏های زبانی از‏نظر ویژگی‏های مختلف آوایی- واجی، صرفی- نحوی و واژگانی با یکدیگر تفاوت دارند. از‏جمله ویژگی‏های صرفی گونۀ کرمانی، پسوند / u - / است که در این گونۀ زبانی، کاربرد و حوزۀ عمل‏کردی گسترده دارد. این وند با پیوستن به عناصر قاموسی مختلف، مجموعه‏ای متنوع از مفاهیم مختلف را پدید می‏آورد. امروزه، اگر‏چه به‏دلیل نفوذ گونۀ معیار، از میزان زایایی این پسوند کاسته شده است، همچنان در گفتار گویشوران کرمان، این پسوند به‏کار می‏رود. مفاهیمی که پسوند / u - / به عنصر پایه می‏دهد، عبارت‏اند از: تصغیر، صمیمیت، تحقیر، فراوانی، دارندگی، تشبیه، توصیف، معرفگی و... . پسوند مورد‏بحث، بدین صورت، هویت صرفی خود را آشکار می‏کند؛ همچنین به‏دلیل دارا‏بودن قابلیت زیاد برای واژه‏سازی، امکان ترکیب‏شدن با بسیاری از مقوله‏های واژگانی را به‏منظور خلق اقلام واژگانی جدید دارد.   در پژوهش حاضر، با تکیه بر انواع متون گفتاری شفاهی و کتبی همچون مشاهده و ثبت گفتار گویشوران بومی منطقه و نیز گرد‏آوری داده‏های مرتبط از‏طریق متونی همچون مثل‏ها، داستان‏ها، حکایت‏ها و نمونه‏های گفتاری، در شناخت ساختار و نقش این عنصر واژه‏ساز در گونۀ کرمانی کوشیده‏ایم.      گونۀ گفتاری کرمان، پسوند / u - /، مختصات معنایی، مختصات صرفی، مختصات ساختاری.     1. استادیار گروه زبان‏های خارجی دانشگاه شهید باهنر کرمان [email protected]